Jednym z elementów większości trzymań w judo jest utrudnienie przeciwnikowi oddychania; zazwyczaj jest to uzyskiwane przez nacisk na klatkę piersiową przeciwnika. W trzymaniu kata-gatame ten element realizowany jest w odmienny sposób - poprzez zablokowanie swobodnego przepływu powietrza przez usta i nos. Nazwa tego trzymania odnosi się natomiast do sposobu uchwytu - kata oznacza bark, a katame to obezwładnienie, trzymanie.
    W celu założenia trzymania kata-gatame klękamy przy jednym z boków ukego, po czym chwytamy bliższą rękę partnera i kładziemy ją na jego twarzy oraz dociskamy naszą głową. Następnie naszą przeciwną rękę przekładamy pod głową ukego i łączymy nasze dłonie przy szyi partnera. Na koniec wyciągamy do tyłu nogę od strony głowy ukego.